ລູກກຣะວານ

ລູກກຣะວານ ກຣะວານເປ็ນຜລແກັແຫັງຂອງພືຊທີັມີຊືັອທາງວິທຢາສາສຕຣວັາ Amomum testaceum Ridl. ໄນວງສ Zingiberaceae

່ມັລັມລຸກ ມີເຫງັາທອດ່ປຕາມພືັນດິນ ກາບໄບຫຸັມຊັອນກัນເປ็ນລำຕັນເທີຢມ ສູງ 1.5 - 2 (-3) ເມຕຣ ມີລິັນໄບເປ็ນໄບເດີັຢວ ເຣີຢງສລัບຣะນາບເດີຢວ ຣູປໄບຫອກແກມຣູປຂອບຂນານ ກວັາງ 6-12 ຊມ ຢາວ 15-25(-60) ຊມ ປລາຢແຫລມຫຣືອເປ็ນຕິັງແຫລມ ໂຄນມນ ຂອບເຣີຢບ ຜິວໄບເກລີັຢງ ຊັອດອກແບບຊັອເຊິງລດ ອອກຈາກເຫງັາຊູຂຶັນມາເຫນືອພືັນດິນ ຣູປທຣງກຣะບອກ ຫຣືອ ຣູປ່ຂັກລัບ ຢາວ 6-15 ຊມ ກັານຊັອດອກຢາວ 5-15 ຊມ ໄບປຣะດัບບາງ ສີນັำຕາລອັອນ ມີຂນຄາຢ ຣູປຂອບຂນານ ຫຣືອ ຣູປ່ຂັ ຢາວປຣะມານ 4 ຊມ ປລາຢແຫລມ ເຣີຢງຊັອນສລัບກัນຕລອດຊັອ ໄນຊອກໄບປຣะດัບມີດອກ 1-3 ດອກ ດອກສີເຫລືອງ ກລີບເລີັຢງໂຄນເຊືັອມຕິດກัນເປ็ນຫລອດຢາວປຣะມານ 2 ຊມ ປລາຢແຢກເປ็ນ 3 ແຊກ ແຊກຢາວປຣะມານ 2 ມມ ມີຂນນຸັມຄລັາຢ່ຫມ ກລີບໂຄນເຊືັອມຕິດກัນເປ็ນຫລອດແຄບແລะຢາວກວັາກລີບເລີັຢງເລ็ກນັອຢ ປລາຢແຢກເປ็ນ 3 ແຊກ ຣູປຂອບຂນານແກມຣູປແຖບ ຢາວປຣะມານ 1.2 ຊມ ເກສຣເພສຜູັເປ็ນຫມัນເປລີັຢນ່ປຄລັາຢກລີບດອກຂນາດໄຫຍັ ຣູປຊັອນປລາຢມນ ສີຂາວ ມີແຖບສີເຫລືອງກລາງກລີບ ເກສຣເພສຜູັສມບູຣນມີ 1 ອัນ ກັານຊູອัບເຣນູຢາວປຣะມານ 8 ມມ ອัບເຣນູຣູປສີັເຫລີັຢມ ກວັາງປຣะມານ​ 4 ຊມ ຢາວປຣะມານ​ 5 ມມ ປລາຢອัບເຣນູ ມີຣຢາງຄຄລັາຢປີກ 3 ປີກ ປີກຂັາງຣູປສີັເຫລີັຢມ ປລາຢມນຫຣືອຕัດ ກວັາງປຣะມານ 3 ມມ ຢາວປຣะມານ 5 ມມ ປີກກລາງຣູປສີັເຫລີັຢມປລາຢຕัດ ຢາວປຣะມານ 5 ມມ ຣัງ່ຂັໄຕັວງກລີບ ມີ 3 ຊັອງ ແຕັລะຊັອງມີອອວຸລຈำນວນມາກ ຜລແບບຜລແຫັງແຕກຣູປຄັອນຂັາງກລມ ອາຈເປ็ນສัນເລ็ກນັອຢ ເສັນຜັານສູນຢກລາງ 1-1.5 ຊມ ສີນວລ ມີ 3 ພູ ຜິວອັອນມີຂນ ຜລແກັເກລີັຢງ ເມລ็ດເລ็ກ ມີຈำນວນມາກ ເມືັອອັອນສີຂາວ ມີເຢືັອຫຸັມ

ກຣะວານມີເຂຕກຣะຈາຢພัນຖຸໄນແຖບເອເຊີຢຕะວัນອອກເຊີຢງໄຕັ (ຈີນຕອນໄຕັ ລາວ ກัມພູຊາ ເວີຢດນາມ ແລะ ່ທຢ) ຊອບຂຶັນໄນທີັຣັມທີັມີຄວາມຊືັນສູງ ມີຕັນ່ມັໄຫຍັປກຄລຸມ ໄນປຣะເທສ່ທຢພບໄນປັາແຖບເຂາສອຢດາວຈัງຫວัດຈัນທບຸຣີ ທາງໄຕັຂອງອำເພອອຸັງຜາງ ຈัງຫວัດຕາກ ລງ່ປທາງພາຄໄຕັທີັຈัງຫວัດປຣะຈວບຄີຣີຂัນຖ ຖຶງຈัງຫວัດນຣາຖິວາສ

ກຣะວານເປ็ນຜລຣູປຄັອນຂັາງກລມ ມີ 3 ພູ ອາຈເປ็ນສัນເລ็ກນັອຢ ເສັນຜັານສູນຢກລາງ 0.8-1.5 ຊມ ສີນວລຫຣືອສີນັำຕາລອັອນ ປລາຢຜລເປ็ນຕິັງແຫລມຫຣືອເປັນຣຢາງຄ ຢາວ່ດັຖຶງ 8 ມມ ມີຂນອຸຢທີັຂัັວທัັງ 2 ດັານ ເປລືອກຜລບາງ ເພຣາะ ມัກແຕກກລາງພູເປ็ນ 3 ສັວນ ແຕັລะສັວນມີຜນัງກัັນ ແຕັລะພູມີເມລ็ດປຣะມານ 10 ເມລ็ດເບີຢດຕິດກัນ ເມລ็ດເລ็ກ ຣູປຣັາງເປ็ນຫລາຢເຫລີັຢມ່ມັແນັນອນ ກວັາງແລะຢາວ 3-4 ມມ ສີນັำຕາລ ກລິັນຫອມຄລັາຢກາຣບູຣ ຣສເຜ็ດຣັອນ

ກຣะວານມີນັำມัນຣะເຫຢງັາຢ volatile oil ປຣะມານຣັອຢລะ 5 ຊຶັງປຣะກອບດັວຢພິມເສນ borneol ແລะ ກາຣບູຣ camphor ທີັມີປຣິມານໄກລັເຄີຢງກัນເປ็ນສັວນໄຫຍັ ນອກຈາກນัັນມີສາຣໄນກລຸັມເທອຣພີນ terpenes ເຊັນ ່ພນິນ pinene, ແຄຣິໂອຟິລລີນ caryophyllene ແລะ ່ດເທອຣພີນເພອຣອອກ່ຊດ diterpene peroxide

ຣສເຜ็ດ ອຸັນ ມີฤທຖິສລາຢຄວາມຊືັນ ທำໄຫັຊີັຫມຸນເວີຢນ ແກັອາກາຣຈຸກເສີຢດ ແນັນລິັນປີັ ເບືັອອາຫາຣ ມີฤທຖິໄຫັຄວາມອບອຸັນແກັກຣะເພາะອາຫາຣແລะລำ່ສັ ແກັອາເຈີຢນ ຣສເຜ็ດຣັອນຫອມ ໄຊັແກັອາກາຣທັອງອືດ ທັອງເຟັອ ແລะ ຈຸກເສີຢດແນັນ ເປ็ນຢາຂัບເສມຫะ ບำຣຸງຖາຕຸ ກຣะຈາຢເລືອດແລะລມໄຫັຊັານ ຜສມຢາຖັາຢອືັນๆ ປັອງກัນ່ມັໄຫັຈຸກເສີຢດແລะ່ຊັທັອງ

ຜລແກັຂອງກຣะວານປຣะກອບດັວຢນັำມัນຫອມຣะເຫຢ 5-9% ຊຶັງມີສາຣສำຄัຍ ຄືອ borneol, camphor, 1,8-cineole, linalool, pinene ເປ็ນຕັນ ມີฤທຖິຂัບລມ ລດກາຣບີບຕัວຂອງລำ່ສັ ຈາກກາຣທດລອງພບວັາມີຄວາມປລອດພัຢແລะ່ມັມີฤທຖິກັອກລາຢພัນຖຸ

ສາຣສກัດເອທານອລແລะສາຣຄລອໂຣຟອຣມ ມີฤທຖິຕັານເຊືັອຣາ Microsporum gypsicum, Trichophyton rubrum, epiderphyton flocosum, candida albicans, ແລะ cryptococcus neoformans