靈芝

( Ganoderma lucidum (Leyss.ex Fr.) Karst เห็ดหลินจือ )

赤芝 เหล่งจือเช่า เห็ดหลินจือ 三秀 Ganoderma lucidum, Lin Zhi เหล่งจือ สมุนไพร ชื่อจือ 木芝 ซานซิ่ว มู่จือ จื่อจือ 紫芝灵芝 เหล่งจือ Ling zhi หลิงจือ เจียะยื่อ

เห็ดหลินจือ เหล่งจือก็ยังจัดเป็นยาบำรุงทำให้ร่างกายแข็งแรง เพิ่มภูมิต้านทานแก่ร่างกาย ที่มีสรรพคุณได้ผลจริง เหล่งจือยาวิเศษที่กล่าวขวัญนี้ ที่แท้คือพืชจำพวกเห็ด งอกตามป่าไม้ธรรมชาตืบนเขตเขา หรืออยู่รอบๆตอไม้หรือขอนไม้เก่า เป็นยาที่หาได้ยาก ยานี้มีประวัติการใช้เป็นยามากกว่าสองพันปี ในหนังสือ "เหยียกจื้อ" ซึ่งเขียนสมัยราชวงศ์โจว ได้บันทึกไว้ว่า "เหล่งจือเกิดตามขอนไม้ที่เน่าเปื่อย" หรือในหนังสือตำราเภสัชศาสตร์ "ปิ้งเช่ากังหมัก" ที่เขียนโดยนายแพทย์ลี้สี่เตียงในราชวงศ์หมิง ก็ได้จัดเหล่งจือเป็นลำดับยาชั้นดี เหล่งจือนอกจากใช้ทำยาแล้ว ยังมีความงามทางศิลปะที่สูงค่าอีกด้วย โดยเฉพาะดอกใหญ่ ดอกเล็กที่ขึ้นซ้อนกัน สวยงามมาก ปัจจุบันในประเทศจีนมีการปลูกเป็นบอนไซเหล่งจือ เพื่อสนองความต้องการของผู้ซื้อทั้งในและต่างประเทศ ในเหล่งจือพบสารจำพวก Ergosterol, กรดอินทรีย์, น้ำตาลหลายชนิด, ยางไม้เรซิน, อัลคาลอยด์ เป็นต้น เหล่งจือ มีรสหวาน ฤทธิ์ปานกลาง. เห็ดหลินจือ หรือ "เจียะยื่อ" จัดเป็นราชาแห่งสมุนไพรจีน ในตำรายาจีนมีการใช้เห็ดหลินจือเป็นยาอายุวัฒนะและรักษาโรคต่างๆมากว่า 2,000 ปี

ท่านทั้งหลายคงจะเคยรู้จักเรื่องราวในเทพนิยายจีน "นางพญางูขาว"

ที่นางงูขาวได้แปลงเป็นสตรีสาวสวย แล้วแต่งงานกับชายมนุษย์ แล้วอยู่กินกันอย่างมีความสุข ต่อมาสามีของนางรู้ว่าภรรยาเป็นนางงู ถึงกับตกใจถึงตาย นางงูขาวจึงต้องไปขโมยยาวิเศษจากสวรรค์ โดยต้องสู้กับเทวดาผู้รักษายาวิเศษจนชนะ และนำยาวิเศษนั้นมาชุบชีวิตของสามีได้ในที่สุด ยาชนิดนี้คือ "เหล่งจือ หรือ เหล่งจือเช่า" นั่นเอง แม้ว่าในเทพนิยายจะมีการแต่งเติมเสริมเนื้อหาสาระเกินจริงไปตามแบบของเทพนิยายโบราณจีนก็ตาม

วิธีใช้

เห็ดหลินจือสามารถน้ำมาใช้ในรูปของชา ทำเป็นน้ำเห็ดหลินจือ หรือ ซุป นำมาตุ๋นหรือต้มกับเนื้อสัตว์ เช่น ไก่ ปลา หรือหมูได้ด้วย
เห็ดหลินจือปรุงกับเก๋ากี้ ช่วยบำรุงหัวใจ * ตุ๋นเห็ดหลินจือกับหัวใจหมู เหล้าเหลืองจีน กินบำรุงประสาท แก้อาการนอนไม่หลับ และป้องกันโรคความจำเสื่อม
น้ำเห็ดหลินจือเคี่ยวกับน้ำตาลทรายแดง ดื่อมเพื่อบำรุงร่างกายและแก้โรคเรื้องรังต่างๆ
ชาเห็ดหลินจือ ต้มดื่มเฉพาะน้ำขณะอุ่นๆ ช่วยคลายเครียดและกระตุ้นการหมุนเวียนเลือด

เห็ดหลินจือถูกใช้อย่างแพร่หลายในประเทศจีน ญี่ปุ่น และเกาหลี มีสารสำคัญจำนวนมาก แต่สารสำคัญที่ออกฤทธิ์ชะลอวัยเป็นสารกลุ่มพอลิแซ็กคาไรด์ ไตรเทอร์ปีน และเปปไทด์ สารกลุ่มนี้มีฤทธิ์ 1) ต้านอนุมูลอิสระสูงจากการเพิ่มความทนทานต่อสารอนุมูลอิสระผ่านสัญญาณ mTOR/S6K 2) ชะลอการตายจากอนุมูลอิสระจากการเพิ่ม Nrf2/ HO-1 โดยการกระตุ้น PI3K/Akt และ AMPK 3) ป้องกันการตายของเซลล์ประสาทจากการยับยั้ง JNK-c-Jun และ p38MAP kinase 4) เพิ่มโอกาสความอยู่รอดของเซลล์ต่อสารอนุมูลอิสระและจากภาวะเมทาบอลิกในเซลล์ตับได้