มังคุด

มังคุด เปลือกผลแห้งของพืชที่มีชื่อวิทยาศาสตร์ Garcinia Mangostana L. ในวงศ์ Clusiaceae (Guttiferae)

มังคุดเป็นชิ้นส่วนของเปลือกแห้ง ขนาดและ รูปร่างแตกต่างกัน สีน้ำตาลเข้มถึง สีม่วงดำ ผิวนอกโค้ง เรียบ ด้านในเป็นกระพุ้ง สีน้ำตาลแกมสีแดง ขอบโค้งเข้า อาจมีขั้ว ผลและก้านผลิตดกับเปลือก รสฝาดขม

องค์ประกอบทางเคมี

มังคุด มีสารกลุ่ม แซนโทน (xanthones) ที่สำคัญได้แก่ แอลฟา-แมงโกสติน (α-mangostin), บีตาแมงโกสติน (β-mangostin), แกมมา-แมงโกสติน (γ-mangostin), แมงโกสตานอล (mangostanol), การ์ซิโนนอี (garcinone E) เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีสารกลุ่มแทนนิน (tannins) เช่น เอพิแคทชิน (epicatechin) และสารอื่นเช่น เพกทิน (pectin)

ข้อบ่งใช้

ทาแผลสด และแผลเรื้อรัง ตำราสรรพคุณยาไทยว่า มังคุดมีรสฝาด ต้มกับน้ำ ใช้ชะล้างบาดแผล และฝนทาบาดแผล หรือุดมแกท้องร่วง ข้อมูลจากการศึกษาวิจัยพรีคลินิกพบว่า มังคุดมีฤทธิ์ ต้านเชื้อรา ต้านเชื้อแบคทีเรีย ต้านการอักเสบ ต้านออกซิเดชัน ต้านเซลล์มะเร็ง เป็นต้น

ข้อห้ามใช้

ห้ามทาบริเวณขอบตาและเนื้อเยื่ออ่อน

ขนาดและวิธีใช้

ทาบริเวณที่เป็นแผล วันละ ๒ ครั้ง เช้า-เย็น

หมายเหตุ

• แพทย์แผนโบราณใช้เปลือกมังคุดฝนกับน้ำ ปูนใสในการรักษาแผลเบาหวาน
• ตำรายาสมุน ไพรพื้นบ้านใช้มังคุดต้ม กับน้ำปูนใส หรือฝนกับน้ำ ดื่มแก้ท้องเสีย (ที่ไม่ใช้บิดหรืออหิวาตกโรค)
• ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง ยาสามัญ ประจำบ้านแผนโบราณ ลงวันที่ ๑๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๖ จัดให้เปลือกมังคุดเป็นตัวยาในกลุ่มยาแก้ท้องเสีย และยา บรรเทาฝีแผล (ยาสำหรับใช้ภายนอก)
• สารสะกัดมังคุด ด้วยเอทิลแอลกอฮอล ร้อยละ ๙๕ มีฤทธิ์ยับยั้งแบคทีเรียPropionibacterium acnes และ Staphylococcus epidermidis ที่ทำให้เกิดสิวอักเสบเป็น หนอง โดยสารออกฤทธิ์ที่สำคัญคือแอลฟา-แมงโกสทิน (α-mangostin) นอกจากนี้ สารสกัดมังคุด ยังมีฤทธิ์ต้านอักเสบและต้านอนุมูลอิสระ จึงมีการนำสารสกัด เปลือ กมังคุด มาผสมในผลิตภัณฑ์เครื่องสำอางและผลิตภัณฑ์ ทำความสะอาดใบหน้าเพื่อป้องกันและบรรเทาสิวอักเสบ