ดอกบุนนาค

ดอกบุนนาค ดอกแห้งของพืชที่มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Mesue ferrea L. วงศ์ Calophyllaceae

ดอกแห้งหรือชิ้นส่วนของ ดอกแห้ง รูปร่างไม่แน่นอน ดอกแห้งที่สมบูรณ์ สีน้ำตาลเป็นดอกสมบูรณ์เพศ เส้นผ่านศูนย์กลาง 2-3 cm. อาจมีก้านดอกยาว < 5 mm. มีกลีบเลี้ยง 4 กลีบ เรียง 2 วง รูปซ้อน งอเป็นกระทุ้ง กว้างยาว 1-2 cm. กลีบดอกมี 4 กลีบ ซ้อนกัน รูปไข่กลับกว้าง ปลายหยักเว้าเข้า โคนกึบสอบ เกสรเพศผู้ มีจำนวนมาก กลิ่นหอม รสขมเล็กน้อย

บุนนาคมีน้ำมันระเหยง่าย (volatile cil) และมีองค์ประกอบเคมีหลายชนิดที่สำคัญ ได้แก่ สารกลุ่มเฟลโวนอยด์ (lavonoids) เช่น มีชั่วเฟอร์โรนบี (mesuaferrone B), มีซูอึอิน (mesuein) (๕)

ตำราสรรพคุณยาไทยว่า บุนนาคมีรสขม หอมเย็น สรรพคุณบำรุงดวงจิตให้แช่มชื่น แก้ไข้กาฬ แก้ร้อนใน ดับกระหาย บำรุงโลหิต บำรุง หัวใจ แก้ลมกองละเอียด แก้วิงเวียนหน้ามืด ตาลาย

ข้อมูลการศึกษาวิจัยพรีคลินิกพบว่า สารสกัดบุนนาคมีฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรีย ฤทธิ์คลายกล้ามเนื้อเรียบของหลอดลม

หมายเหตุ ตำรายาโบราณไทยบางขนานเข้าเครื่องยก เรียก "เกษรบุนนาค” (ปัจจุบันเขียนเป็น "เกสร บุนนาค”) แต่แพทย์แผนไทยส่วนใหญ่อนุโลม