ອัຍຊัນ

ອัຍຊัນ ອัຍຊัນ (ຊືັອວິທຢາສາສຕຣ Clitoria ternatea Linn.) ເປ็ນ່ມັລັມລຸກພัນເລືັອຢທີັອຢູັໄນວງສ Fabaceae ຊຶັງເປ็ນວງສຖัັວ ກລຸັມຖัັວຝัກເມລ็ດກລມ

ດອກອัຍຊัນຊຶັງມີອງຄປຣะກອບ ທำງເຄມີທີັສำຄัຍເປ็ນກລຸັມສำຣ "ແອນໂທ່ຊຢำນິນ" ມີฤທຖືທำງເພສัຊວິທຢำຫລำຢດັານ * ມີฤທຖິຕັำນອນຸມູລອິສຣะ ສำຣສກัດນັำຂອງດອກອຍั ຊນัທີັຄວำມເຂັມຂັນ 400 g/ml ສำມำຣຖຢัບຢัັງ ກำຣລດລງຂອງ glutathione ໄນເລືອດທີັຖູກເຫນີັຢວນำໄຫັເກິດອອກຊິເດຊัນ ລດກำຣເກິດ membrane lipid peroxidation ແລะລດກำຣສຣັำງ protein carbonyl group ຊຶັງບັງບອກຖຶງຄວำມສำມำຣຖໄນກำຣຕັำນ ກำຣເກິດອອກຊິເດຊัນ່ດັ ສำຫຣัບກำຣສຶກສำฤທຖິຕັານອນຸມູລອສິຣะໄນຊำດອກອัຍຊัນ ພບວັำຊำດອກ ອัຍຊัນມฤິທຖິຕັານອນຸມູລ 2,2-diphenyl-1-picrylhydrazyl (DPPH)

• ຕັำນເຊືັອແບຄທີເຣີຢ ສำຣສກດัເອທำນອລຈำກດອກອຍั ຊນั ມฤີ ທຖິຢບั ຢງัັກำຣເຈຣິຍຂອງເຊັືອ Bacillus subtillis ໂດຢມີຄັำກำຣຢัບຢัັງ (clear zone) ເທັำກัບ 11 ມິລລິເມຕຣ

• ລດຣะດัບນັำຕำລໄນເລືອດ ກำຣໄຫັສำຣສກัດເອທำນອລຈำກດອກອัຍຊัນຂນำດ 400 mg/kg ໄນຫນູທດລອງເປ็ນເວລำ 3 ສัປດำຫ ພບວັำມີຜລລດຣะດัບນັำຕำລໄນເລືອດຂອງຫນູທດລອງ່ດັ ໂດຢມີ ກລ່ກກำຣອອກฤທຖກິ ດກำຣທ ำງำນຂອງເອນ່ຊມ β-galactosidase ແລะ α-glucosidase ນອກຈำກນີັສำຣສກัດນັำຈำກດອກອัຍຊัນທີັໄຫັໄນຂນำດ 100 - 400 mg/kg ໄນຫນູທດລອງນำນ 14 - 84 ວัນ ມີຜລລດ ຣะດัບນັำຕำລໄນເລືອດ ແລะລດຣะດัບເອນ່ຊມ glucose-6-phosphatase ຊຶັງເປ็ນເອນ່ຊມທີັທ ำຫນັำທີັເປລີັຢນ glucose-6-phosphate ເປ็ນນ ັำຕำລ ແລะຢัງເພິັມຣะດัບອິນຊູລິນ

• ຕັำນກำຣເກำะກລຸັມຂອງເກລ็ດເລືອດ ternatin D1 ຊຶັງເປ็ນສำຣແອນໂທ່ຊຢำນິນໄນດອກອัຍຊัນມີຄຸນສມບัຕິຢัບຢัັງກำຣເກำะກລຸັມຂອງເກລ็ດເລືອດ່ດັ ຈາກກำຣສຶກສำฤທຖຕັำນກำຣເກำะກລຸັມຂອງເກລ็ດເລືອດກຣะຕັำຢໄນຫລອດທດລອງທີັຖູກເຫນີັຢວນำໂດຢ collagen ແລะ adenosine diphosphate ໂດຢທำກำຣທດສອບກัບສำຣ ternatins

• ກຣะຕຸັນກำຣງອກຂອງເສັນຜມແລะເສັນຂນ ດອກອัຍຊัນມີສัກຢພำພໄນກำຣນำ່ປພัນນำຕັອຢອດເປ็ນຜລິຕພัນທສ ำຫຣัບປັອງກัນກำຣຫລຸດຣັວງຂອງເສັນຜມ່ດັ ໂດຢມີກำຣສຶກສำຄຸນສມບัຕິຂອງສำຣສກัດເອທำນອລຈำກດອກອัຍຊัນໄນກำຣແສດງฤທຖິກຣะຕຸັນກำຣງອກຂອງເສັນຜມແລะ ເສັນຂນ ພບວັำສำຣສກัດນີັມີฤິທຖິຢัບຢัັງກำຣທำງำນຂອງເອນ່ຊມ 5α-reductase ຊຶັງເປ็ນເອນ່ຊມທີັທำຫນັำທີັຢัບຢัັງກำຣ ເຈຣິຍຂອງເສັນຂນ ເມືັອທ ำກำຣທດສອບດັວຢກำຣທำສำຣສກัດຄວำມເຂັມຂັນຣັອຢລะ 1 ໂດຢນ ັำຫນัກ ຂນำດ 100 ່ມໂຄຣລິຕຣ ລງບນຜິວຂອງຫນູທດລອງບຣິເວນທີັຖູກໂກນຂນອອກ ເປ็ນເວລำ 28 ວัນ ພບວັำບຣິເວນດัງກລັำວມີຈ ำນວນເຊລລຣำກຜມ ເພິັມຂຶັນແລะມີກำຣງອກຂອງສັນຂນປຣำກຕຂຶັນໄຫັເຫ็ນ

• ກຣะຕຸັນກำຣສຣັำງເມ็ດສີເມລำນິນ ສำຣສກัດຈำກດອກອัຍຊัນສำມำຣຖພัນນำເປ็ນຜລິຕພัນທຊะລອຜມຫງອກກັອນວัຢ່ດັຈำກກำຣສກຶສำฤທຖິກຣะຕັຸນ ກำຣສัງເຄຣำะຫເມ็ດສີເມລำນິນ ດັວຢວິຖີ tyrosinase activity assay ພບວັำສำຣສກດัເມທำນອລຈำກດອກອัຍຊัນມີฤທຖິ ກຣะຕຸັນກำຣທำງำນຂອງເອນ່ຊມ tyrosinase ຊຶັງເປ็ນເອນ່ຊມທີັເກີັຢວຂັອງກัບກຣะບວນກำຣສຣັำງເມ็ດສີເມລำນິນ ນອກຈำກນີັຢัງພບວັำສำຣສກัດເມທำນອລຢัງມີຜລກຣะຕຸັນກำຣເພິັມຈำນວນເຊລລສຣັำງເມ็ດສີ (melanocyte) ່ດັອີກດັວຢ

ສำຣສກัດຈำກດອກອัຍຊัນສำມำຣຖພัນນำເປ็ນຜລິຕພัນທເຄຣືັອງສำອำງບำຣຸງຜິວ່ດັໂດຢພບວັำສำຣສກัດນັำແລะ ສำຣສກດัເອທำນອລຈำກດອກອัຍຊัນມີฤທຖືຕັำນອນຸມູລ DPPH ແລะພບວັำສำຣສກัດນັำມີฤທຖືມำກກວັำສำຣສກัດເອທำນອລ (ຄັำຄວำມເຂັມຂັນທີັຢัບຢัັງອນຸມູລອິສຣะ່ດັ 50%, IC50 ເທັำກัບ 1 ແລะ 4 mg/ml ຕำມລำດัບ) ເມືັອນำສำຣສກัດ ນັำດອກອัຍຊัນ່ປເຕຣີຢມເປ็ນຜລິຕພัນທເຈລສำຫຣัບທำຣອບດວງຕำແລะທດສອບฤທຖືຕັານນອນຸມລູອສິຣะ ພບວັำຜລຕິພัນທທີັ ເຕຣີຢມມີฤທຖືຕັານອນຸມລູອືສຣะ

ທີັມາ: ຜສ. ດຣ. ພຍ.ອຣัຍຍำ ຈຸຕິວິບູລຢສຸຂ