ເຕ็ງເຮີຢ 丁香

ເຕ็ງເຮີຢ ການພລູເປ็ນ່ມັຢືນຕັນຂນາດຢັອມ ດອກ ຣສຣັອນ ສຣຣພຄຸນ ບำຣຸງຖາຕຸ ແກັປວດທັອງ ແນັນ ຈຸກເສີຢດ ແກັຣำມะນາດ ແກັປວດຟัນ

ການພລູເປ็ນດອກຕູມແຫັງຂອງພືຊທີັມີຊືັອວິທຢາສາສຕຣວັາ Syzygium aromaticum (L.) Merr. & L.M. Perry ໄນວງສ Myrtaceae ່ມັຕັນ ສູງ 9-20 ເມຕຣ ກິັງກັານເປ็ນຣູປທຣງກຣะບອກ ແຕກກິັງຕັำ ລำຕັນຕัັງຕຣງ ເປລືອກເຣີຢບ ສີເທາອອກຂາວ ໄບເປ็ນໄບເດີັຢວ ເຣີຢງຕຣງຂັາມ ຣູປໄບຫອກ ຣູປຣີແຄບ ຫຣືອ ຣູປ່ຂັກລัບ ແຄບ ກວັາງ 2.5-5.5 ຊມ ຢາວ 6-13.5 ປລາຢແຫລມ ໂຄນສອບແຄບຢາວ ຂອບເຣີຢບ ແຜັນໄບດັານບນເປ็ນມัນ ມີຕັອມນັำມัນມາກ ເສັນແຂນງໄບຂັາງລะ 15-20 ເສັນ ປລາຢເສັນໂຄັງຈດກัບເສັນຖัດ່ປກັອນຖຶງຂອບໄບ ກັານໄບເລ็ກເຣີຢວ ຢາວ 1-2.5 ຊມ ຊັອດອກ ແບບຊັອກຣะຈຸກແຢກແຂນງ ອອກທີັປລາຢກິັງ ຢາວ່ດັຖຶງ 5 ຊມ ຊັອຢັອຢແບບຊັອເຊິງຫລัັນແຕັລะຊັອມີ 3 ດອກ ກັານຊັອດອກສัັນມາກຫຣືອຢາວ່ດັຖຶງ 1 ຊມ ໄບປຣะດัບແລะໄບປຣะດัບຢັອຢຣູປສາມເຫລີັຢມ ຢາວ 2-3 ມລ ດອກສີຂາວອມເຂີຢວ ສີເຫລືອງອັອນຫຣືອສີເຫລືອງອມເຂີຢວ ກັານດອກຢາວ 3-7 ມມ ຖານດອກຣູປທຣງກຣะບອກແຄບ ຢາວປຣะມານ 1 ຊມ ເປ็ນສัນ ໂຄນຄັອນຂັາງແຄບ ກລີບເລີັຢງສີເຂີຢວແລะເປລີັຢນເປ็ນສີແດງເມືັອດອກບານ ໂຄນເຊືັອມຕິດກัນເປ็ນຫລອດຢາວ 5-7 ມມ ປລາຢແຢກ 4 ແຊກ ຣູປ່ຂັແຄບ ຢາວ 3-4 ມມ ປລາຢແຫລມ ຂອບເຣີຢບ ໄສ ກລີບດອກມີ 4 ກລີບ ຣູປຂອບຂນານຫຣືອກລມ ຢາວ 7-8 ມມ ຂອບເຣີຢບໄສ ມີຕັອມນັำມัນມາກ ຣັວງງັາຢ ເກສຣເພສຜູັມີຈำນວນມາກ ຣັວງງັາຢ ກັານຊູອัບເຣນູຢາວ 7.1-7.4 ມມ ອัບເຣນູຣູປ່ຂັຫຣືອຣູປຂອບຂນານແກມຣູປ່ຂັ ຢາວປຣะມານ 0.5 ມມ ຣัງ່ຂັກຶັງໄຕັວງກລີບ ມີ 2 ຊັອງ ແຕັລะຊັອງມີອອວຸລຈำນວນມາກ ກັານເກສຣເພສເມີຢຢາວປຣะມານ 4 ມມ ຜລ ແບບຜລມີເນືັອຫນຶັງຖຶງຫລາຢເມລ็ດ ຣູປຂອບຂນານແກມຣູປ່ຂັກລัບ ກວັາງປຣะມານ 1.5 ຊມ ຢາວ 2-2.5 ຊມ ມัກມີກລີບເລີັຢງຕິດທນທີັປລາຢຜລ ແກັຈัດສີແດງ ເມລ็ດມີ 1 ເມລ็ດ ຣູປຂອບຂນານ ຢາວປຣะມານ 1.5 ຊມ ມີຣັອງດັານເດີຢວ

ການພລູເປ็ນພືຊພືັນເມືອງຂອງຫມູັເກາะໂມລຸກກะ Molucca ປຣะເທສອິນໂດນີເຊີຢ ນำ່ປປລູກໄນເຂຕຣັອນທัັວໂລກ ໄນປຣะເທສ່ທຢນำມາປລູກບັາງແຕັ່ມັແພຣັຫລາຢ ມີປລູກມາກທີັຈัງຫວัດຈัນທບຸຣີ ແລะ ຊຸມພຣ ຊອບຂຶັນໄນທີັຣັວນຊຸຢ ກາຣຣะບາຢນັำດີ ມີຄວາມຊືັນສູງ ຝນຕກຊຸກ ຂຶັນ່ດັດີບນພືັນຣາບຕัັງແຕັຣะດัບນັำທะເລ ຈນຖຶງປຣะມານ 900 ເມຕຣ

ການພລູຣູປຄລັາຢລູກໂກຣັງບດຢາ ຢາວ 1-2 ຊມ ສີນັำຕາລແກມສີແດງ ຫຣືອ ສີນັำຕາລເຂັມ ສັວນລັາງເປ็ນຖານດອກຣູປຖັວຢລัກສນะຄລັາຢກັານ ຣູປທຣງກຣะບອກຄັອນຂັາງແບນຫຣືອເປ็ນສัນສີັເຫລີັຢມ ຕัນ ກວັາງປຣะມານ 4 ມມ ຢາວ 1-1.3 ຊມ ຫນາປຣะມານ 2 ມມ ມີຕັອມນັำມัນກຣะຈາຢອຢູັທัັວ່ປ ສັວນບນມີກລີບເລີັຢງ 4 ກລີບ ຣູປສາມເຫລີັຢມ ຢາວປຣะມານ 3 ມມ ກາງອອກ ຖัດເຂັາ່ປເປ็ນກລີບດອກ 4 ກລີບ ບາງ ຊັອນເຫລືັອມແລะໂຄັງເຂັາຫາກัນຫຸັມຣອບເກສຣເພສຜູັຊຶັງມີຈำນວນມາກແລะເກສຣເພສເມີຢ່ວັທำໄຫັມີລัກສນะເປ็ນກັອນກລມ ເສັນຜັານສູນຢກລາງ ປຣะມານ 5 ມມ ສີຈາງກວັາສັວນໂຄນ ກລິັນຫອມເຊພາะ ຣສເຜ็ດຣັອນ ແລะ ຊາ

ການພລູມີອງຄປຣะກອບຫລัກເປ็ນນັำມัນຣะເຫຢງັາຢ volaile oil ຣັອຢລะ 14-23 ແລะກຣດແກລໂລແທນນິກ gallotannic acid ຣັອຢລะ 10-13 ນັำມัນການພລູປຣะກອບດັວຢສາຣກລຸັມເທອຣພີນອຢດ terpenoids ຫລາຢຊນິດ ທີັສำຄัຍ ຄືອ ຢູຈີນອລ eugenol ຊຶັງມີມາກຖຶງຣັອຢລะ 60-90 ນອກຈາກນัັນ ຢີງມີແອລຟາແຄຣິໂອຟິລລີນ alpha-caryophyllene, ບີຕາແຄຣິໂອຟິລລີນ beta-caryophyllene, ອะເຊທິລຢູຈີນອລ acetyl eugenol, ເມທິລເອມິຄຄີໂຕນ methyl amyl ketone, ແຊວິຄອລ chavicol ເປັນຕັນ

ຕัວຢາທີັມີຄຸນພາພດີຕັອງເປ็ນດອກຂນາດໄຫຍັ ແຫັງສນິທ ສີແດງອມມັວງ ມີນັำມัນມາກ ແລะ່ມັ່ດັສກัດເອານັำມัນອອກ (ການພລຸທີັສກัດເອານັำມัນອອກແລັວ ຈะມີສຣຣພຄຸນທາງຢາຕັำ) ກລິັນຊຸນ ຣສເຜ็ດຈัດ

ການພລູ ຣສເຜ็ດ ອຸັນ ມີฤທຖິໄຫັຄວາມອບອຸັນກัບກຣะເພາะອາຫາຣ ກຣะຈາຢຄວາມເຢ็ນ ຣะງัບປວດ ສຣຣພຄຸນແກັອາເຈີຢນ ແກັສะອຶກເນືັອງຈາກຄວາມເຢ็ນ ແກັປວດທັອງນັອຢເນືັອງຈາກຣะບບກຣะເພາะອາຫາຣເຢ็ນ ນອກຈາກນີັຢัງມີฤທຖິໄຫັຄວາມອບອຸັນແກັຣะບບ່ຕ ເສຣິມຫຢາງ ແກັອວัຢວะເພສ່ມັແຂ็ງຕัວ ມດລູກເຢ็ນເປ็ນຕັນ

ດອກການພລູແຫັງທີັຢัງ່ມັ່ດັສກัດເອານັำມัນອອກ ຣສເຜ็ດຣັອນ ກລິັນຫອມຈัດ ສຣຣພຄຸນແກັທັອງເສີຢ ຂัບລມ ແກັທັອງອືດທັອງເຟັອ ໄຊັດัບກລິັນປາກ ນັำມัນການພລູໄຊັເປ็ນຢາຂัບລມ ຢາຆັາເຊືັອໂຣຄ ໄສັຟัນຆັາເຊືັອແລะເປ็ນຢາຊາເຊພາะທີັ ຊັວຢຣะງัບອາກາຣປວດຟัນ ໄຊັແກັໂຣຄຣำມะນາດ ໄຊັຣะງัບກລິັນປາກ