Gekko gecko L.

กับก่าย หลายท่านคงนึกไม่ถึงว่า สัตว์เลื้อยคลานตระกูลจิ้งจก และชอบออกเสียง ตุ๊ก-แก คือ ตุ๊กแก ภาษาจีนแต้จิ๋วเรียก กับก่าย จะสามารถนำมาเป็นยาได้ด้วย ความจริงแล้ว ตุ๊กแกเป็นยาสรรพคุณดีที่รู้จักใช้กันมานานแล้ว โดยเริ่มที่มีการบันทึกการใช้ตุ๊กแกเป็นยาตั้งแต่สมัยราชวงศ์ซ้อง ในหนังสือเภสัชศาสตร์ "ไคป้อปึ้งเช่า" นอกจากนี้ยังมีการบันทึกในตำราจีนอีกหลายเล่ม ตุ๊กแกมักอาศัยตามโพรงไม้ ซอกหิน หรือหน้าผาที่มีความอบอุ่น ออกหากินในเวลากลางคืน ดำรงชีวิตโดยการจับแมลงกินเป็นอาหาร ตุ๊กแกที่ใช้เป็นยาต้องเอาไปตากแห้ง เอาเครื่องในและกากออกเสียก่อน ลักษณะของยาตากแห้งนั้นนิยมใช้ไม้ไผ่มาขึงแผ่ตุ๊กแกออกเป็นแผ่น ส่วนหัวถึงลำตัวยาว 10-15 ซม. ส่วนหางยาว 10-14 ซม. ส่วนท้องที่กางออกกว้าง 6-10 ซม. โดยทั่วไปถือว่ายาที่เนื้อแน่น ตัวใหญ่เนื้อมาก ส่วนหางยังสมบูรณ์ ไม่้แตกเป็นเศษ และรูปร่างสมบูรณ์ เป็นยาคุณภาพดี การเก็บรักษาควรเก็บในที่แห้ง ป้องกันอย่าให้หนอนเจาะหรือขึ้นรา ตุ๊กแกเป็นยารสเค็ม ฤทธิ์ปานกลาง ปริมาณการใช้ครั้งละ 6-15 กรัม นิยมทำเป็นยาเม็ดลูกกลอน ยาผง หรือทำเป็นยาดองเหล้า