ชวนเซ่อกาน 射干

ชวนเซ่อกาน ชวนเซ่อกาน คือ ลำต้นใต้ดินแห้งของพืชที่มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Iris tectorum Maxim วงศ์ Iridaceae

ชวงเซ่อกานมีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาที่สำคัญ ได้แก่ ฤทธิ์ต้านอักเสบ ลดไข้ ต้านจุลชีพ สารสกัด 70% เอทานอลของชวนเซ่อกานมีฤทธิ์ต้านอักเสบในสัตว์ทดลองจากการทดลองด้วยวิธีต่างๆ สารออกฤทธิ์คือ สารกลุ่ม isoflvones เช่น tectoridin, tectorigenin, iridin ชวงเซ่อกานมีฤทธิ์ลดไข้อย่างชัดเจนในหนูขาวที่ชักนำให้เป็นไข้ด้วยยีสต์ นอกจากนี้ สาร iridigenin มีฤทธิ์ต้านเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ enteric cytopathic human orphan (ECHO) virus, adeniovirus และเชื้อ Diplococcus pneumoniae ชวงเซ่อการมีรสขม เย็น เข้าสู่เส้นลมปราณปอด ระบายความร้อนแก้พิษ ขจัดเสมหะ ช่วยให้ลำคอโล่ง

ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาที่สำคัญของเซ่อกาน ได้แก่ ฤทธิ์ต้านอักเสบ ต้านเชื้อไวรัส ต้านเชื้อแบคทีเรีย ต้านภูมิแพ้ เป็นต้น สารที่ออกฤทธิ์คือ สารกลุ่ม isoflavones, triterpenoids, และ quinones สารสกัดของเซ่อกานมีฤทธิ์ต้านอักเสบอย่างชัดเจน โดยกลไกการออกฤทธิ์จะเกี่ยวข้องกับการยับยั้งการชีวสังเคราะห์ของ prostaglandin E2 (PGE2) เซ่อกานสามารถยับยั้งหรือชะลอการเปลี่ยนแปลงรูปร่างของเซลล์หลังการติดเชื้อ influenza virus, parainfluenza virus, rhinovirus, adenovirus, Coxsackie virus, enteric cytopathic human orphan (ECHO) virus, และ herpes virus เซ่อกานยังมีฤทธิ์ต้านเชื้อราก่อโรคที่ผิวหนังบางชนิด เชื้อ Pseudomonas aeruginosa, Neisseria gonorrhoese, Streptococcus pneumoniae และ Mycobacterium tuberculosis สาร tectoridin สามารถยับยั้ง passive cutaneous anaphylaxis ที่ชักนำด้วย ovalbumin ในหนูขาว สาร tectoridin และ irisflavin มีฤทธิ์คล้ายฮอร์โมนเอสโทรเจน เซ่อกานยังมีฤทธิ์ขับน้ำดี ขับเสมหะ ต้านหอบ ต้านออกซิเดชั่น ต้านเนื้องอก และต้านการเกิดพิษต่อตับ เซ่อกานมีรสขม เย็น เข้าสู่เส้นลมปราณปอด ดับร้อนถอนพิษ ละลายเสมหะ ช่วยให้ลำคอโล่ง