ชะมดเชียง 全歶協

ชะมดเชียง ชะมดเป็นสัตว์จำพวกกวาง มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Moschus moschiferus L. เป็นสัตว์รูปร่างยาวประมาณ 65-95 ซม. หนัก 8-13 กิโลกรัม ทั้งตัวผู้และตัวเมียไม่มีเขา ชะมดเป็นสัตว์ที่มีกลิ่นหอม สามารถส่งกลิ่นได้ไกล ซึ่งกลิ่นนี้เกิดจากต่อมกลิ่น ซึ่งมีเฉพาะในตัวผู้เท่านั้น โดยตรงส่วนท้องระหว่างสะดือกับรูหนังหุ้มอวัยวะเพศของตัวผู้ของชะมดเชียง จะมีต่อมกลิ่นซ่อนอยู่ใต้ผิวหนัง เรียกว่า "ต่อมชะมดเชียง" ต่อมนี้มีลักษณะกลมรีคล้ายรูปไข่หรือครึ่งวงกลม ตรงกลางของต่อมมีรูเล็กๆ รูหนึ่ง สามารถขับสารที่มีลักษณะเป็นไขมันสีน้ำตาลที่มีกลิ่นหอมออกมา สารจากต่อมกลิ่นนี้แหละที่ใช้นำมาทำยาที่เรียก ชะมดเชียง คนเรารู้จักการใช้ชะมดเชียง เป็นยามาตั้งแต่โบราณกาลแล้ว ในตำราเภสัชศาสตร์ "สิ่งหล่งปิ้งเช่าเก็ง" ได้จัดยานี้เป็นยาสรรพคุณชั้นดี จนกระทั่งทุกวันนี้ยังคงมีการใช้ชะมดเชียงเป็นยาสำคัญในการรักษาโรค ชะมดเชียงที่ใช้เป็นยาทุกวันนี้ ส่วนมากได้มาจากขะมดที่เลี้ยงในฟาร์ม ปัจจุบันยังต้องสั่งเข้าจากประเทศจีนเป็นส่วนมาก ปัจจุบันใช้เป็นส่วนประกอบสำคัญในยาจีนหลายชนิด เช่น หลังสิ่งอี, ชิกหลีซั่ว, จี่ป้อตัง เป็นต้น สารมีฤทธิ์และทำให้มีกลิ่นหอมของชะมดเชียง คือ สาร Muscone มีอยู่ประมาณ​ 1.2% ยังมีสาร Normuscone อยู่จำนวนเล็กน้อย ในชะมดเชียงตากแห้ง มีสารละลายน้ำอยู่ 50-75% สารละลายในแอลกอฮอล์ 10-15% และมีน้ำอยู่ 10-15% ฝุ่นผง 7-8% ชะมดเชียงเป็นยาที่มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว รสเผ็ด ฤทธิ์ร้อน

ชะมดเชียงคือสิ่งที่ได้จากการตัดเอาอวัยวะสืบพันธุ์ของชะมดเอามาตากแห้ง ซึ่งส่งมาจากต่างประเทศ ชะมดเชียง รสขมเล็กน้อย สรรพคุณ แก้ลมบำรุงประสาท แก้โลหิต แก้กำเดา แก้ไอกรน แก้ปวดบวม หลอดลมอักเสบ แก้หอบหืด แก้โรคตา